Bắc Giang bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số
 Câu lạc bộ học tiếng Tày của các em học sinh trường THCS Vân Sơn, Sơn Động, Bắc Giang |
Chủ tịch UBND tỉnh vừa ban hành Quyết định số 1175/QĐ-UBND Phê duyệt “Đề án bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bắc Giang”.
Theo kết quả điều tra thực trạng kinh tế - xã hội các dân tộc thiểu số (DTTS) tỉnh Bắc Giang năm 2019 cho thấy; toàn tỉnh chỉ còn 1,0% số người DTTS nói được tiếng của dân tộc mình (tiếng mẹ đẻ); trong đó: Dân tộc Sán Chay (Cao Lan, Sán Chí) 4,16%; Dao 1,45%; Hoa 1,34%; Tày 1,29%; Nùng 0,93%; Sán Dìu 0,45%. Các dân tộc này đều có bản sắc văn hóa và tiếng nói riêng (không có chữ viết riêng); việc hình thành, lưu truyền bản sắc văn hóa của họ từ ngàn xưa tới nay đều thông qua tiếng nói và truyền khẩu (truyền miệng). Hiện nay đáng lo ngại nhất là số người DTTS không còn nói được "tiếng mẹ đẻ" của mình (không biết và nói được tiếng của dân tộc mình) chủ yếu ở lứa tuổi thanh thiếu niên, thế hệ có trách nhiệm kế tục gìn giữ và lưu truyền bản sắc văn hóa của dân tộc mình cho đời sau.
Vậy nên việc bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số là hết sức cần thiết. Đề án nghiên cứu Bảo tồn, phát huy tiếng dân tộc thiểu số của 06 thành phần dân tộc thiểu số gồm: Nùng, Tày, Sán Dìu, Hoa, Sán Chay (Cao Lan, Sán Chí) và Dao, trọng tâm là 73 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) tại các huyện: Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế và Lạng Giang.
Mục tiêu của đề án nhằm từng bước tăng tỷ lệ người DTTS nói được tiếng dân tộc bình quân từ 2- 3%/năm; phấn đấu đến năm 2030 tỷ lệ người DTTS nói được tiếng dân tộc đạt từ 15 - 20%.
Từ năm học 2024 - 2025, đến hết năm học 2029 - 2030, tỉnh Bắc Giang phấn đấu 100% các trường học vùng đồng bào DTTS&MN tổ chức được lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc. Đồng thời, tỉnh Bắc Giang triển khai thí điểm việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng ở 73 xã vùng đồng bào DTTS&MN; mỗi xã chọn 1 thôn/bản để làm điểm và rút kinh nghiệm cho triển khai những năm sau.
Từ năm 2026 đến năm 2030, hằng năm, tỉnh Bắc Giang tổ chức lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng. Đến hết năm 2030, 100% số thôn/bản (539 thôn/bản) vùng đồng bào DTTS&MN tổ chức được các lớp học tiếng dân tộc và duy trì thường xuyên việc dạy và học tiếng dân tộc trong cộng đồng.
Đến hết năm 2030, các huyện Sơn Động, Lục Ngạn, Lục Nam, Yên Thế, mỗi huyện có từ 2-3 thôn/bản có đội văn nghệ biểu diễn bằng tiếng dân tộc phục vụ cho du khách tại các điểm du lịch cộng đồng.
Đề án đã đề ra nhiều giải pháp nhằm thực hiện mục tiêu trên. Cụ thể, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền cơ sở và người dân về sự cần thiết phải bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các DTTS. Cơ quan chức năng xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ cho các hoạt động bảo tồn, phát huy ngôn ngữ các DTTS, tài liệu truyền, dạy tiếng dân tộc của tỉnh Bắc Giang. Tỉnh Bắc Giang thực hiện tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho lực lượng truyền dạy tiếng DTTS; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong truyền dạy tiếng dân tộc.